Snungnaiha
SNUNGNAIHA ( STUDENT'S )
Kau Skang(Preface): Skangther ou joto no khlum ou.Akhe joto no bo "Snungnaiha" hingmo kautma pore nai rao no ang hambai,aini khakchangmo ya phai phi ou. Akhe ang joto no kauthaiha kchaih mchu phi ou, bo kautma ang soi thing ou ang soi kromo, soi deramo,sa deramo tong sing khe joto no ang khoma saing ou. Phuila nching paithauhmo jora pore nai ni khe ye ang joto no kabauh phi ou. Khakchangha joto no.
Himba aini doi ou Snungnaiha hing mo khe bo doi khe sei, "Je brouh, jeba samung tangmung(works),soihmung(writing),Khahmung-takmung(artisan),Rchamung(songs),Msa-mung (Dance),lekha-pora(Education) no snung ye tong nai rao. Snungnaiha(students) hing mo le je brouh Schools,Colleges,Universities ou snung ye pore tong nai rao chok ya. Tini chung samung tang mo , Rchamo,Msamo, bo pho keha snung mo sei.Are ong mi, Chung joto se SNUNGNAI rao sroh sei.Tang chamo(farming),Rcha chamo (singers),soih chamo(officer) etc; bo joto rao pho snungmung keha sei. Dr. Mahathir Mohamad says "education is a lifelong process and the people should never stop educating themselves".(Brouh Mnusu snungmo/pore mo le kathauh mi hing kroi, snungmo/pore mo le Mnusu ni aiyuk pai ya ha ni sei.)
Snungnai rao ni samung(Task/Duties):
Snungnai rao ni le betha daito ktor tang yag nai ma daito tong ou :- Nouhsingkho ow, Para ow, Samaji ow, Jati ow. Snungnai rao le Jati ni, Samaji ni bkreing,thonggla,yakalam sei.Snungnai rao sei bskang ni haba taing nai rao. Jatino, Samajino kchu ow tuisa nai ma le snung ye tong nai rao ni samung so sei. Nung bai aini samung sei Jatino naichom ye tuithe ye kchu ow tuisanai ma le. Himba chung chong ow snungye tong nai rao ba pore ye tong nai rao ni le samung kroi ba tang yag nai ma kroi. Are ya Snungnai rao sei Jati no kchu ow tuisa nai. Je Jati ow lekha-pora kmai gbang abo Jati no kchu ow tong ou. Para-khor (village) no unoti/haba karinai(development) ma pho snungnaiha ni Samung/Daito sei. Snungnai rao se Jati no Maya cha ya ongha sing khe ,spo se nini jati no Maya cha nai? Nung bai ang se Jati ni Samung, Daito no tang ya ongha sing khe spo se Jati ni Samung tang nai? Lekha-pora kroi ha bu pore Maiya ni si phi ya, Lekha kmai rao bu Jati no chek ni si phi ya . Are khe bai de chini Bru Jati le tong nai ha? Beingni jati kchu rao no nai ye Chung pho maruh phreh nai.Phai di jora tong saoh Chung joto Snungnai rao chini Bru Jati no kchu ow tuisa lai sna takhu rao.
Snungnai rao ni tongmung(Characters):
Taoh askal ow chini Bru Jati,Samaji ow pho Snungnai , porenai rao gbangsa no phai ha. School, College, University rao pho no pore nai gbangma ong sa phai ha, himba ada le Doctor, Engineer,B.ed, M.ed, ,Ph.D degree rao pore tong nai,pore phai nai rao pho no tong ha. Himba chini Snungnai rao ni tongmung le bre ? Chung Snungnai rao ni tongmung le para-khor le bre,para ni brouh no le phnuh phi? Chung Snungnai rao le tongmung kaham de phnuh ba hamya de phnuh? Chung nijer taseh nai nai nang ha.Ang are khe para ni Houhgra rao salai mo khna nai mi, Brao tma sa? Bo phathar ow pore tong nai rao,snung tong nai rao para ow phai khe para betha hur-chauh ong ou hing sa ou. Bo kau no khna ye ang aini bkha ow muhtoi klai ou,akhe betha khe lachima sah khe pho ong yag matong ou. Bo de Snungnaiha ni tongmung le? Giannang ni tongmung bo doi khe de? Chung Snungnai rao le para ni,Jati ni , Samaji ni Aina sei.Chini doi ow sei Brao le snung la yag nai ,himba Chung Sinai nuhnai lekha-pora kmai rao sei tongmung kaham no tang phnuh ya khe? Para ni brouh chini thing ni tma no snung nai ? chini hanao, phaiyoung rao. Chung pore tong nai sei arang-chok nunng ye,Pheihnaima mthi cha ye,Chichi rao kao ye, paklong rahsihmo ka ye, jama barah rao ka ye phnuh tong khe. Chini nkhnai no pho mchu khe kchak/kchom/kphuih/khrang. Bodoi ma akol hamya ma joto suh phathar ni tongmung hamya ma rao no para ow tuinang ye chini hanao-phaiyoung rao no phnuh tong sing khe, brao tma no Snung nai nini ,aini thing ni? Chini Jati le ham ye chaye de ktor khouh mai no? Uaingsouh ye nai gra di takhu. Are ongmi phai di takhu somoi tong saoh Chung pore nai rao mchi lai gra na. Beingni jati kchu rao ni tongmung kaham no snung la ye , Chini Bru Jati no pho tongmung thik ma / tongmung kaham bai khe ye phrunglai gra na.
Soinaiha: Rengkhouh Rai Toimoi.
B.A, Education Honours.
Bru Snungnai Mthoh
Dharmanagar Region, North Tripura
Soimo Saltheh :Nov,2019-March,2020.
Comments
Post a Comment